De Fabriek Neerlandia

De ontwikkeling van het Neerlandiaterrein is niet los te zien van haar historie. Daar liggen de wortels, het geheugen van het gebied en het gebouw, maar ook de inspiratie voor de nieuwe ontwikkeling. De oude fabriek met haar karakteristieke kenmerken bepaalt sterk de identiteit van de plek. Nederland heeft een traditie als het gaat om monumentenzorg. Pas in de jaren negentig richt de overheid zich op industriele monumenten. Voor veel panden is het dan al te laat.

In het complex Neerlandia heeft het verval danig toegeslagen. Veel panden zijn gesloopt. Echter hier zijn nog restanten aanwezig van het rijke verleden. Het is dan ook zeer verheugend dat Lithos bouw & ontwikkeling dit heeft opgepakt en als drager heeft gemaakt van een nieuwe invulling. ZEEP architects and urban designers kreeg opdracht een nieuw plan te ontwerpen met behoud van monumentale delen van de fabriek en nieuwbouw waarbij het verleden architectonisch uitgangspunt is voor de lay-out van de omgeving.

In 2012 neem Lithos bouw & ontwikkeling de panden over en ontwikelt er woningbouw met behoud van de schoorsteen en de monumentale gevels van de fabriek. ZEEP is de architect voor het plan en neemt de historie, het erfgoed als drager voor de planontwikkeling.

Het gebied was onderdeel van een belvedere-studie met de vraag hoe om te gaan met het gebied met restanten van het industrieel verleden en een prettig rommelig karakter. In een uitgebreidde historische en technische studie is onderzocht welke gebouwen te handhaven zijn. De monumentale hal en schoorsteen zijn zeer beeldbepalend, maar verkeren in uiterst vervallen staat. Gelukkig is de betekenis en waardering voor industrieel ergoed sinds de jaren `80 sterk toegenomen. Delen van de hal en de schoorsteen zullen behouden blijven.

Met de nieuwbouw en verbouw zoekt ZEEP aansluiting bij het industrieel karakter. De compactheid van het plan is zichtbaar in het rigide systeem van bloken met smalle straten. Aan de koppen langs het water is de openbare kade de verbinding van de diverse gebieden. Hier liggen vier urban villa`s op een parkeergarage. Het openbaar gebied sluit aan op de bestaande woongebieden. Ook bij de inrichting van dit gebied wil ZEEP referen aan het industriele verleden. De fabriek met een lengte van 100 meter heeft een kenmerkende basilicale opzet zoals veel metaalfabrieken uit het begin van de 20ste eeuw.
De verhoogde centrale beuk (productiehal) geflankeerd door de zijbeuken onder lessenaarsdaken.

De bakstenen gevels zijn deels voorzien van siermetselwerk met pilasters en vensters. Karakteristiek is de gemetselde muizentandlijst. In de nieuwe plannen bewaren we de basilicale vorm en het karakteristieke metselwerk. Met deze nieuwe plannen voegen we een nieuwe paragraaf toe aan de rijke historie van het gebied en het fabrieksgebouw.

De stedenbouwkundige opzet is geïnspireerd op de lineaire structuur van de oude fabrieksgebouwen. Door het maaiveld 60 cm op te tillen ontstaat er een samenhangend specifiek gebied met doorzichten op de Vaartse Rijn.

De opzet was om een autoluw gebied te maken met een grote verblijfskwaliteit. Onder de kade is een grote parkeergarage gemaakt. Hierop staan de vier appartementengebouwen. In de tussenstraatjes zijn robuuste grondgebonden woningen gemaakt. De oude fabriek is deels bewaard gebleven en gerestaureerd. De fabriek had een gesloten karakter.

Om dat te kunnen bewaren zijn de onderste twee bouwlagen geschikt gemaakt om te parkeren. Daarboven zijn kleine studenten woningen gemaakt en in de monumentale kop een restaurant en lofts. Eén beuk van de basilica fabrieksvorm is nu straat geworden. De oude kolommen en spanten zijn teruggeplaatst en de gevels zijn gemaakt in het oorspronkelijke grijze materiaal. Het gebouw is ingekort. Doorgezaagd als het ware. Deze zijkant in geperforeerd staal refereert aan het oude interieur van de fabriek.

ZEEP Architecten

ZEEP architects and urban designers is een Amersfoorts architectenbureau met Jan Poolen als eigenaar, bevlogen architect, stedenbouwer en vakman. Het ZEEP team bestaat uit creatieve architecten en bouwkundig modelleurs. In basis zijn wij van initiatief tot realisatie betrokken bij een project. Afhankelijk van de opgave kiezen we voor samenwerking met vaste partners, waaronder ROOT, een zusterorganisatie gespecialiseerd in Engineering en BIM, met als doel een team van specialisten te formeren dat kwaliteit in proces en resultaat als ambitie heeft.